Redde wie zich redden kan | 2014-18.brussels

Twee Belgische soldaten kijken toe terwijl een familie de Brusselse agglomeratie te voet verlaat. In eerste instantie vluchten burgers naar de hoofdstad, maar al snel wordt die beweging omgedraaid. De Duitse troepen rukken met rasse schreden op en vanaf midden augustus wordt Brussel rechtstreeks bedreigd. De paniek is tastbaar en enkele duizenden Brusselaars kiezen ervoor de stad te verlaten. “Families trekken naar het station op zoek naar treinen die hen kunnen wegbrengen van de stad die op het punt staat om ingenomen te worden”, zo berichten de journalisten Louis Gilles, Alphonse Ooms en Paul Delandsheere op 19 augustus. “De treinen worden bestormd, het is redde wie zich redden kan”.

Anderhalf miljoen Belgen – een vijfde van de bevolking – verlaten het land tussen augustus en oktober 1914. In opeenvolgende golven vluchten ze te voet, per trein of per boot voor de Duitse invasie. Nederland, Frankrijk en Engeland zien plots grote drommen Belgische vluchtelingen aankomen. De meerderheid keert later terug, maar 600.000 Belgen zullen de hele oorlog in ballingschap doorbrengen. Nooit eerder had België te maken met een vluchtelingenstroom van een dergelijke omvang.